Dreigtweets en haatberichten zijn berichten op sociale media waarin iemand bedreigingen uit of andere negatieve taal gebruikt. Maar wat doe je als online gedrag uit de hand loopt? En wat kun je zelf doen om het te voorkomen?

Waarom sturen mensen haatberichten?

Mensen sturen haatberichten om verschillende redenen: om anderen te kwetsen, hun eigen mening op te dringen, onrust te zaaien, of hun boosheid over een onderwerp te uiten. Deze berichten kunnen gericht zijn aan individuen, groepen, instellingen, scholen of evenementen.

Sommigen realiseren zich niet dat hun berichten door anderen kunnen worden gelezen en voelen zich ‘veilig’ en onzichtbaar online. Vaak zijn dergelijke berichten bedoeld als een grap, maar komen ze anders over. Online discussies, vooral over gevoelige onderwerpen zoals migratie, de klimaatcrisis of MeToo, kunnen snel escaleren tot haatberichten.

De impact van haatberichten

De gevolgen van haatberichten kunnen groot zijn. Sinds 2021 zet Netwerk Mediawijsheid zich met het programma Samen Sociaal Online in om dit probleem aan te pakken.

Hoe kun je haat en complottheorieën online herkennen en wat is de impact?

Haat en complottheorieën verspreiden zich online via diverse strategieën en technieken. Dit heeft invloed op zowel online als offline debatten. De aflevering ‘Handboek voor haatzaaiers’ van Medialogica (HUMAN) biedt inzicht in deze processen.

Dreigberichten worden door de politie serieus genomen, maar online beledigingen, haatposts en trollen worden vaak minder strikt aangepakt. Dit is juridisch complex en veel websites verdienen geld aan dergelijke berichten door meer bezoekers en advertentie-inkomsten.

Hoewel jouw rol klein lijkt, kun je toch invloed uitoefenen door in actie te komen. Door op te staan tegen ongepast gedrag, maak je duidelijk dat dit niet normaal is. Je kunt direct en publiekelijk reageren, of indirect en anoniem actie ondernemen.

Veel nare berichten die je online tegenkomt, kun je rapporteren. Als je een negatieve post ziet, vraag jezelf dan af of de inhoud waar is en waarom iemand dit zou posten.

Als je een blog, YouTube-kanaal of sociale media-account beheert, ben je verantwoordelijk voor de berichten die je ontvangt. Toch kun je niet zomaar elke negatieve reactie verwijderen, omdat ook ‘haters’ rechten hebben en hun mening mogen uiten. Jurist Charlotte Meindersma biedt op haar website tips over hoe je hiermee om kunt gaan.

Richtlijnen en initiatieven van sociale mediaplatforms

Sociale mediaplatforms zoals Facebook, Instagram (Meta), X, en TikTok hebben hun eigen richtlijnen en nemen soms extra maatregelen tegen hate speech. Zo legt TikTok regelmatig uit welke nieuwe (technische) maatregelen ze nemen om hate speech te bestrijden.

Aan de slag met netiquette!

Sociale media zijn leuk, maar hoe ga je online met elkaar om? Online omgangsvormen, oftewel netiquette, zijn ongeschreven regels voor gedrag op internet. Waar liggen de grenzen van online gedrag? Wat deel je wel, wat niet, en waarom? Welke verantwoordelijkheid heb je zelf? Werk aan positieve online omgangsvormen door tips en gesprekstips te gebruiken om online (pro)sociaal gedrag te bevorderen.

Online pesten en netiquette

Dreigtweets en haatberichten kunnen ook een vorm van cyberpesten zijn. Anonimiteit zorgt ervoor dat cyberpesten vaak verder gaat dan andere vormen van pesten. Wat kun je doen om online pesten te voorkomen, en hoe pak je het aan als jij of iemand in je omgeving wordt gepest? Bekijk het dossier Online pesten voor meer informatie.

Een kind begeleiden doe je niet alleen door te wijzen op regels of gevaren. Het gaat ook om het stimuleren van positief gedrag en het benadrukken van kansen en mogelijkheden. Er is bijvoorbeeld lesmateriaal beschikbaar over omgangsvormen op internet.